Marleen Willems, voormalig apotheker, doceert Italiaans in ’t Dakhuus, vormingscentrum in Brasschaat. Sinds 1999 verblijft ze samen met haar man jaarlijks in de Valdambra bij Arezzo. Bijzonder aan Marleen is haar gedreven nieuwsgierigheid naar alles wat met Toscane en Italië te maken heeft. Haar persoonlijke verhalen over haar verblijven in Toscane getuigen van een diepgaande belangstelling voor deze streek en haar oprechte wens om de schoonheid ervan over te brengen aan anderen.
Met haar wandeling in Firenze waarmee ze ons in kleurige bewoordingen liefst vier prachtige tuinen laat bezoeken, brengt Marleen in deze donkere winterdagen de lente dichterbij. Om te dromen over de zomer.
Firenze Oltrarno, tussen irissen en rozen
Ik herinner me nog de eerste keer dat we de stad Firenze bezochten, op een bloedhete zomerdag in augustus, meer dan 20 jaar geleden. Met de reisgids in de hand en drie jonge kinderen in het kielzog probeerden we alles wat je moest zien toch maar te zien op die ene dag. Het was niet echt een succes. Alle seizoenen zijn prima om Firenze te bezoeken, behalve de zomer. Nu kiezen we telkens een stukje van de stad uit en verkennen we dat op ons eigen ritme, zonder haast.
De Oltrarno, het stadsgedeelte “aan de overkant van de Arno”, bezoek ik graag in de lente met als vertrekpunt Piazzale Michelangelo. Vanop dat plein heb je een prachtig zicht over de stad, de bruggen over de Arno, de heuvels aan de overkant. ’s Morgens vroeg is het er nog heerlijk rustig, voordat de massa’s bussen hordes toeristen lossen voor een snelle foto en een kitcherig souvenir. Het is zeker de moeite om naar boven te klimmen tot aan de prachtige Basilica di San Miniato al Monte, een van de mooiste romaanse kerken van Italië.
De iris is sinds 1251 het symbool van Firenze. Geen wonder dat de stad een Giardino dell’Iris heeft, met de ingang op de hoek van de Viale dei Colli en Piazzale Michelangelo. Deze botanische tuin is alleen in mei open voor de internationale iriswedstrijd. Van juni tot september sturen kwekers uit alle werelddelen wortelstokken van irissen op, waaruit dan in deze tuin irissen worden gekweekt. In mei het jaar erop wordt de prijs uitgereikt. De toegang is gratis. De irissen zijn aangeplant op een natuurlijke helling midden tussen olijf- en moerbeibomen. Het is een waar schouwspel van irissen in alle vormen en kleuren. Overigens waarderen ook de Florentijnse katten dit plekje.
Giardino Bardini - Firenze
Via Viale Poggi en de rustige San Niccolò-wijk dalen we verder af naar de Arno. In Via de’ Bardi is de ingang van de Giardino Bardini. Vooral als in de lente de rozen, de azalea’s, camelia’s en de hortensia’s in bloei staan, is deze tuin een kleurenpracht. Via monumentale trappen, smalle paadjes en bogen van blauweregen komen we bij Villa Bardini, waar vaak interessante tentoonstellingen zijn.
We verlaten de tuin via een achterpoortje, volgen Costa San Giorgio, lopen voorbij Forte Belvedere en komen via een achteringang in de Bobolituin, met één ticket voor twee tuinen! Via de Bobolituin dalen we af naar Palazzo Pitti met zijn verschillende musea. Ik raad iedereen aan om op de tweede verdieping de Galleria d’arte moderna te bezoeken, met een mooi overzicht van de schilderijen van de Macchiaioli. Dit waren Toscaanse schilders die in de tweede helft van de 19e eeuw braken met de academische tradities en in de open lucht schilderden om het licht, de schaduwen en de kleuren zo natuurlijk mogelijk weer te kunnen geven. De bekendste “Macchiaiolo” is Giovanni Fattori.
Lunchen doen we graag op de Piazza Santo Spirito, een pleintje dat zijn originele Florentijnse karakter grotendeels bewaard heeft. Je kunt er nog voor een eerlijke prijs lekker eten en drinken. Elke voormiddag is er een kleine markt met lokale producten. Hier en in de nabijgelegen San Fredianowijk zijn er nog vele kleine ambachtelijke werkplaatsen en winkels waar je de artigiani aan het werk kunt zien in hun bottega.
We keren terug naar Piazzale Michelangelo via de trappen van Via del Monte alle Croce en Via Galileo . In mei, als de rozen volop in bloei staan, moet je hier de Giardino delle Rose bezoeken.
Deze “Rozentuin” werd in 1865 ontworpen door Giuseppe Poggi en is een oase van rust en stilte op loopafstand van het hectische en vaak chaotische stadscentrum. Te midden van de citroenbomen en de waterlelies bloeien dan 350 soorten rozen. Onlangs is er ook een Japanse tuin aangelegd.
Sinds september 2011 staan in de Giardino delle Rose overigens ook enkele beelden van de Belgische kunstenaar Jean Michel Folon, die een sterke band had met Toscane. Zo ontwierp hij in 1999 zelfs een palio (vaandel) voor de gelijknamige paardenwedstrijd van Siena. Paola Ghiringhelli, zijn Italiaanse weduwe, schonk aan de stad Firenze tien bronzen en twee gipsen beelden met de opdracht om ze op een rustige plek te plaatsen.
Firenze, de hoofdstad van de regio Toscane, is een van de bekendste cultuursteden van Europa, met prachtige musea, kerken, paleizen en tuinen. Maar er is de jongste jaren veel veranderd en de stad dreigt dan ook, zoals Venetië, het slachtoffer te worden van de grote toeloop van toeristen en een steeds verdergaande commercialisering. Toch blijft Firenze een bijzonder mooie, intrigerende stad waar altijd wel iets nieuws te ontdekken valt.
Giardino dell’Iris
Fondazione Parchi Monumentali Bardini e Peyron
Giardino delle Rose
De stichting Folon
Tekst en foto’s : Marleen Willems
Eindredactie: Frauke en Joris